History
E arly Origins
The first mentions of Zdunowo come from year 1398. Initially the name of the town was spelled differently. In the „Diplomatic Code for Principality of Masovia" Zdunowo is listed as Sdunowo, while other sources report Zdvnowo or Zdunów.In mid-15th century Zdunowo was a nobility village owned by the Zdunowski family of „Junosza" lineage, named after their home estate. In year 1584 the estate was divvied up between two brothers Jakuba & Piotr, although Jakob gifted some of the three parcels to the younger Piotr.
In 1782 the estate was acquired by Tadeusz Czerski, a colonel of King's cavalry. The next owner was Feliks Golański of the „Jastrzębiec" lineage, chamberlain of the King Stanisław August, who up to 1797 was his heir. The trail goes cold in the 19th century and only two maps of towns of Zdunowo & Załuski, from 1843 i 1873 respectively, were recovered.
the Construction
During the early 20th century the extensive Zdunowo estates were acquired by Cecylia and Stanislaw Jaworowski, coat of arms Lubicz. As new founders, they commissioned the palace in the place of an older manor. Although the authors of the design are unknown, the exquisite late modern baroque residence was most likely created by the Vienna atelier of Fellner/Helmer. The construction works begun in 1905 and took 5 years to complete under the supervision of Mr Kwiatkowski, a foreman from a neighboring village Strużewo - also in the estate of Jaworowski family. The park landscape was designed by a top landscape planner from Warsaw – Walerian Kronenberg. The estate eventually became part of Jaworowscy’s daughter’s dowry. Her husband - Piotr Domański - later came to be known as an exceptionally kind and caring master. He died in the September Campaign of 1939.
Post-war Times
W czasie kampanii wrześniowej w Zdunowie zorganizowano lotnisko polowe dla 9 samolotów rozpoznawczych typu Karaś. Później Niemcy urządzili tu szpital polowy. W 1946 roku na mocy dekretu o reformie rolnej majątek został przejęty przez Skarb Państwa. Początkowo stacjonowały w nim wojska radzieckie, potem Wojsko Polskie, a następnie mieścił się tu Państwowy Dom Dziecka. W latach 1957-58 usunięto dzikich lokatorów, a pałac został wyremontowany na potrzeby Zasadniczej Szkoły Rolniczej, którą umieszczono tutaj wraz z internatem. Wtedy wymieniono dachówkę na blachę ocynkowaną. Dyrektorem szkoły został inż. Ryszard Pawłowski, a jego syn Michał przekazał nam cenne informacje dotyczące tamtego okresu. Wspominał między innymi o wannie na dachu, w której przed wojną kąpał się właściciel pałacu. Nasadzenia drzew z tamtego okresu spowodowały zatracenie pierwotnego założenia parkowego. W roku 1979 zamknięto Szkołę Ogrodniczą, a pałac przejął Kombinat Rolny w Nacpolsku. 1 czerwca 1980 roku Zespół Pałacowo Parkowy w Zdunowie wpisano do rejestru zabytków. Mimo to pałac i park pozostawiono bez jakiejkolwiek opieki i pielęgnacji. Nieogrzewany i nieużytkowany budynek uległ kompletnej dewastacji.
W stanie ruiny w czerwcu 1989 kupili go małżeństwo Julitta Tarnowska i architekt Włodzimierz Mucha. Trzy lata później zlikwidowano PGR Zdunowo. W 2001 roku nowymi właścicielami zostali wspólnicy Ireneusz Kostrzewa i Robert Procyszyn, którzy rozpoczęli gruntowny remont. Budynek odkopano, fundamenty wzmocniono, wykonano izolację i drenaż opaskowy. W październiku 2002 roku pożar całkowicie strawił dach, strop nad parterem, drewniane klatki schodowe, stolarkę drzwiową i okienną. Dzięki pasji pana Kostrzewy nie zaprzestano remontu, ponownie wymienił on dach, pieczołowicie odtworzył elewację i stolarkę okienną, wymienił stropy nad parterem ratując pałac od ruiny.
